Ο νομός Δράμας σήμερα

Ο νομός Δράμας βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του ελλαδικού χώρου, στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Αποτελεί τον πλουσιότερο νομό από πλευράς ψυσικού περιβάλλοντος. Περικλείεται από τα βουνά της Ροδόπης στα βόρεια, του Μενοικίου και του Ορβήλου στα δυτικά, του Παγγαίου στα νότια και τα όρη της Λεκάνης στα ανατολικά. Ο ορεινός όγκος που δεσπόζει στο ψηλότερο σημείο του ορίζοντα είναι το Φαλακρό, το "βουνό σύμβολο" της Δράμας.
Διοικητικά υπάγεται στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και διαιρείται σε οχτώ δήμους (Δράμας, Κάτω Νευροκοπίου, Προσοτσάνης, Nικηφόρου, Παρανεστίου, Δοξάτου, Καλαμπακίου, Σιταγρών) και μία κοινότητα (Σιδηρόνερου).
Ο νομός είναι ουσιαστικά αγροτικός. Υπάρχουν μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις στις πεδιάδες που εκτείνονται κυρίως στο νότιο τμήμα του. Η πλήρης αξιοποίηση των υδάτινων πόρων του (ιδιαίτερα των ποταμών Νέστου και Αγγίτη, των πηγών Κεφαλαρίου) και η χρήση σύγχρονων μεθόδων καλλιέργειας έχουν βελτιώσει σημαντικά, τα τελευταία χρόνια, την αγροτική οικονομία.
Τα προιόντα που καλλιεργούνται είναι κυρίως δημητριακά, βαμβάκι, βιομηχανική ντομάτα, καπνός, αμπέλια, φρomα και λαχανικά. Από τα πιο γνωστά, όμως, προϊόντα της περιοχής είναι τα φασόλια και οι πατάτες Κάτω Νευροκοπίου, ενώ η αμπελοκαλλιέργεια τα τελευταία χρόνια αποκτά μία νέα δυναμική, με γνωστά ήδη τα επώνυμα κρασιά της Δράμας διεθνούς αναγνώρισης.
Σημαντική θέση στο νομό έχει η κτηνοτροφική παραγωγή, όπου κυριαρχεί η μικρή οικογενειακή εκμετάλλευση παραδοσιακής μoρφής, Εκτρέφονται κυρίως αιγοπρόβατα, βοοειδή και χοίροι, ενώ σύγχρονες μονάδες παράγουν εξαιρετικής ποιότητας τυροκομικά προϊόντα,
Σ' ένα νομό, όμως, που το μεγαλύτερο μέρος του καλύπτεται από δάση, δεν θα μπορούσε να λείψει η δασική παραγωγή, Η περιοχή διαθέτει τα πλουσιότερα δάση στην Ελλάδα. Τα κυριότερα δασοπονικά προϊόντα προέρχονται από τα δάση της ερυθρελάτης, πεύκης, οξιάς, δρυός και λεύκης τα από τις τοπικές βιομηχανίες ξύλου.
Το μεγαλύτερο, όμως, οικονομικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο νομός στον τομέα του μαρμάρου. Σήμερα αποτελεί το βασικότερο στοιχείο της ανάπτυξής του. Μονάδες εξόρυξης και επεξεργασίας μαρμάρου, από τις πιο μεγάλες και σύγχρονες της χώρας, έχουν εγκατασταθεί στην περιοχή παρουσιάζοντας μεγάλη εξαγωγική δρασιηριότητα προς τις αραβικές χώρες, την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Το υπέδαφος του νομού περικλείει επίσης αξιόλογο ορυκτό πλούτο σε βιομηχανικά κυρίως ορυκτά. Σημαντικά είναι τα κοιτάσματα μαγγανίου στις υπώρειες του Φαλακρού, τα κοιτάσματα ουρανίου και βιομηχανικών ορυκτών στην περιοχή Παρανεστίου, καθώς και το λιγνιτικό πεδίο που έχει εντοπισθεί στην περιοχή Μαυρολεύκης,
Στην πρωτεύουσα του νομού είναι συγκεντρωμένες οι βασικές υπηρεσιες διοίκησης, εκπαίδευσης, περίθαλψης και αθλητισμού, Στην πόλη λειτουργούν σύγχρονο νοσοκομείο, δίκτυο αθλητικών εγκαταστάσεων με κλειστά γυμναστήρια, κολυμβητήριο, γήπεδα, καθώς και το τμήμα Δασοπονίας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Καβάλας.
'Ενα δίκτυο πολιτιστικών υποδομών με εκθεσιακούς χώρους, βιβλιοθήκες, ωδείο, αίθουσα κινηματογράψου παρέχει, σε συνεργασία με τους δραστήριους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους, ποικιλία εκδηλώσεων για τη διατήρηση των τοπικών παραδόσεων και την ανάδειξη των σύγχρονων μορφών τέχνης.
Στο νομό θα φθάσουμε οδικά και σιδηροδρομικά μέσω Θεσσαλονίκης, ακτοπλοϊκά μέσω Καβάλας και αεροπορικά μέσω του αεροδρομίου "Μέγας Αλέξανδρος" της Χρυσούπολης.








ΦΑΛΑΚΡΟ

Με υψόμετρο 2.232 μέτρα το Φαλακρό δεσπόζει με τον όγκο του στο βόρειο τμήμα του Ν. Δράμας. Ειναι ένα από τα πιο όμορφα βουνά της Ελληνικής φύσης, γιατί παρά την ονομασία του, που οφείλεται στην χαρακτηριστική κορυφή του, μόνον γυμνό δεν είναι.
Στα χαμηλότερα υψόμετρα κυριαρχούν πυκνά δάση δρυός, οξιάς και κωνοφόρων. Πάνω από τα δέντρα, στην αλπική Ζώνη, μένει έκπληκτος ο επισκέπτης από τη μεγόλη ποικιλία των αγριολούλουδων.
Kανείς δεν μένει απογοητευμένος από μια επίσκεψη στο Φαλακρό. Ο απλός πεζοπόρος θ' ανακαλύψει φιλικές πλαγιές και ήπια μονοπάτια, όπως το περίφημο Ε6, που θα τον κάνουν να νιώσει τη χαρά της επιστροφής στη φύση. Οι αναρριχητές και οι όνθρωποι της περιπέτειας, θα νιώσουν την έντονη πρόκληση, να δοκιμάσουν την αντοχή και τις ικανότητές τους στις πανύψηλες και απόκρημνες ορθοπλαγιές.
Στις υπώρειες του Φαλακρού βρίσκονται τα γραφικά χωριά Βώλακας, Πύργοι και Γρανίτης με την ιδιαίτερη πολιτιστική τους ταυτότητα, το παραδοσιακό περιβάλλον και την θαυμάσια τοπική κουζινα.
Το Φαλακρό παραμένει πάντα φιλικό και προσιτό στον επισκέπτη, αφού κάθε εποχή του χρόνου, το αυτοκίνητο μπορεί να φτάσει, μετά από μια εξαίσια διαδρομή, μέχρι τα 1750 μέτρα. Εκεί, προφυλαγμένο στην αγκαλιά των υψηλών κορυφών του, βρίσκεται ένα πολύ καλό οργανωμένο χιονοδρομικό κέντρο, που κάθε χρόνο "ζωντανεύει" τουλάχιστον για πέντε μήνες. Χιλιάδες είναι οι φίλοι του σκι που έρχονται να απολαύσουν το φημισμένο για την ποιότητά του χιόνι, που διαρκεί από τα τέλη Νοεμβρίου ως τον Απρίλιο.
Κάθε εποχή του χρόνου το Φαλακρό παρουσιάζει και μια διαφορετική συναρπαστική εικόνα. Χιλιάδες αγριολούλουδα στολίζουν τις πλαγιές του την άνοιξη, ενώ το φθινόπωρο τα φυλλώματα των δέντρων αιχμαλωτίζουν τα πιο ζεστό χρώματα της φύσης. Καθώς μπαίνει ο χειμώνας κι ολοκληρώνεται ο κύκλος της φύσης, μια απέραντη λευκή σιωπή καλύπτει κορυφές, πλαγιές, δέντρα και μονοπότια. Όπως κι αν παρουσιάζεται μπροστά στα μάτια μας το Φαλακρό, είναι το επιβλητικό σύμβολο του νομού Δράμας, αυτού του τόπου της χώρας μας, που η Φύση πάντα βρίσκεται στις καλύτερες στιγμές της.






ΔΑΣΟΣ ΕΛΑΤΙΑΣ


Στην περιοχή Ελατιάς βρίσκονται τα μοναδικά στην χώρα μας δάση ερυθρελάτης και σημύδας. Χαρακτηρίζεται από το πρωτόγνωρο, για τα ελληνικά δεδομένα τοπίο (παραπέμπει σε αντίστοιχο της μεσευρώπης) που σχηματίζουν τα δάση της ερυθρελάτης. Η περιοχή εκτείνεται κατά μήκος της ελληνοβουλγαρικής μεθορίου και στην θέση "Κούτρα" (72 χλμ. από την Δράμα) υπάρχει το δασικό χωριό Ελατιάς. Αυτό αποτελείται από εντυπωσιακά πέτρινα κτίρια, τα οποία η δασική υπηρεσία χρησιμοποιεί εκτός των άλλων σκοπών και για φιλοξενία επισκεπτών. Η χλωρίδα της Ελατιάς περιλαμβάνει πάνω απο 700 είδη με πολλά ενδημικά της βαλκανικής χερσονήσου καθώς και με πολλά σπάνια για τη χώρα μας. Η βλάστηση αποτελείται από δάση δρυός στα χαμηλά υψόμετρα στη συνέχεια δάση οξιάς και ψηλότερα, δάση κωνοφόρων με ερυθρελάτη και δασική πεύκη. Άλλα είδη που απαντώνται: ελάτη, μαύρη πεύκη, κέδρα, λεύκη, ιτιές σορβιά, αδριανός, κουφοξυλιά, αγριοτριανταφυλλιές, μύρτιλο κ.α., ενώ υπάρχει και πλήθος αγριολούλουδων και μανιταριών (βωλίτες, κοπρίνοι,αμανίτες κ.α.). Η πανίδα της περιοχής είναι και αυτή πλούσια με είδη όπως την καφετιά αρκούδα, αγριογούρουνο, ελάφι, ζαρκάδι, λαγό, λύκο, αγριόγατα, φάσσα, αετούς, γεράκια, δρυοκολάπτες κ.α. Ανατολικά του Δασικού χωριού σε απόσταση 7 χλμ. υπάρχει η θέση "Στραβόρεμα", που είναι ότι καλύτερο έχει να επιδείξει η περιοχή για υπαίθρια αναψυχή(με τις ανάλογες εγκαταστάσεις). Στην περιοχή Ελατιάς υπάρχει πυκνό δίκτυο δασικών δρόμων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για περιήγηση σε αξιόλογες περιοχες: "Γυμνός λόφος", "Τσακαλός", "1500" κ.α.











Παρανέστι, ο ακριτικός δήμος στην μεθόριο του νομού Δράμας. Περιοχή με πληθυσμό σήμερα 1621 κατοίκους, πρόσφυγες του 1922 από Πόντο και Μικρά Ασία, δίνει το δικό της στίγμα με το πλούσιο και μοναδικό φυσικό περιβάλλον στον ελλαδικό και ευρωπαίκό χώρο. Η έδρα του ομώνυμου δήμου, ο οικισμός Παρανέστι, στο 42ο χλμ. του δρόμου Δράμας - Ξάνθης, με 1439 κατοίκους, σιδηροδρομικό σταθμό, κέντρο υγείας και ξενοδοχείο, αποτελεί το τελευταίο κέντρο προμηθειών για εξόρμηση στην ενδοχώρα της παρανέστιας γης. Την περιοχή χαρακτηρίζει η πλούσια φυσική ομορφιά, με την σπουδαία όσο και σπάνια βλάστηση, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα, τα ρέματα με τις παλιές τοξωτές γέφυρες και τους πανέμορφους καταρράκτες, ενώ τα διάσπαρτα ερείπια και οι εκκλησίες μαρτυρούν την ανθρώπινη παρουσία σε ποηγούμενες δεκαετίες.
Ακολουθώντας βόρεια πορεία σε απόσταση 6 χλμ συναντάμε τη γέφυρα Θόλου από την οποία παίρνουμε στη βόρεια πλευρά του Αρκουδορέματος. Αμέσως μετά ο δρόμος διακλαδίζεται και κατευθύνεται ανατολικά προς την Πρασινάδα και δυτικά προς τα δάση Φρακτού και Στάμνας. Ο ανατολικός δρόμος ακολουθεί την πορεία του Αρκουδορέματος (με πέστροφες σε όλο του το μήκος), το οποίο μαζί με τους παραποτάμούς του συλλέγει όλα τα νερά από το ανατολικό τμήμα του νομού και χύνεται στο Νέστο.
Στο 13 χλμ από το Παρανέστι συναντάμε τη διασταύρωση Πρασινάδας, όπου ο ασφαλτόδρομος συνεχίζει βόρεια προς τον οικισμό της Πρασινάδας (6 χλμ) με την πρόσφατα κατασκευασμένη μονή της Μεταμόρφωσης Του Σωτήρος και το υπό κατασκευή Κέντρο και Πάρκο Αγριόγιδου.
Από την διασταύρωση και ανατολικά ξεκινά πλέον χωματόδρομος προς τον τελευταίο, ανατολικά και πριν τα σύνορα με το νομό Ξάνθης, οικισμό Διποτάμων. Από εδώ και πέρα ο δρόμος είναι παρόχθιος και το Αρκουδόρεμα αρχίζει να γίνεται βατό και επισκέψιμο με πολλές δυνατότητες αναψυχής.
Στο 18o χλμ. (1 χλμ. μετά την πέτρινη βρύση) μπαίνουμε δεξιά στον τυφλό δασικό δρόμο και αν αφήσουμε το όχημα, περάσουμε το Αρκουδόρεμα και περπατήσουμε το μονοπάτι (300 μέτρων) φτάνουμε στον καταρράκτη της Αγίας Βαρβάρας. Ο καταρράκτης που βρίσκεται στο ρέμα Αγίας Βαρβάρας, σχηματίζει εντυπωσιακή μικρή λίμνη και μαζί με την παρόχθια βλάστηση από σκλήθρα και δρυς, αποτελεί τόπο υψηλής αισθητικής αξίας. Ο ευρύτερος χώρος έχει διαμορφωθεί κατάλληλα για αναψυχή με εγκαταστάσει για θέα, ξεκούραση και υπαίθριο γεύμα.
Συνεχίζοντας στον κεντρικό δρόμο, από το 210 χλ αρχίζουν να διακρίνονται διάσπαρτα ερείπια του οικισμού Διποτάμων. Ο οικισμός είναι εκτεταμένος γιατί αποτελείται από μικρότερους συνοικισμούς από τους οποίους σήμερα κατοικείται μόνο ο κεντρικός του Αγίου Νικολάου. Εδώ θα συναντήσουμε και την πρώτη τοξωτή γέφυρα η οποία παλαιότερα συνέδεε τα χωριά Διπόταμα και Πρασινάδα. Από την θέση αυτή και με κατεύθυνση προς το Τραχώνι σε απόσταση 1 χλμ. βρίσκεται μια άλλη τοξωτή γέφυρα που εντυπωσιάζει με την κατασκευαστική της λεπτομέρεια. Η γέφυρα αυτή παλιότερα συνέδεε το χωριό Διπόταμα με το Τραχώνι. Σήμερα στον περιβάλλοντα χώρο της έχουν δημιουργηθεί εγκαταστασεις υπαίθριας αναψυχης.
Μετά τα Διπόταμα, με βόρεια πλέον πορεία (απομακρυνόμαστε από το Αρκουδόρεμα) μπαίνουμε στο δάσος Λεπίδα. Μέσα από δάση δρυός και οξιάς και μετά από διαδρομή 4 χλμ (από το Διπόταμα) βλέπουμε αριστερά τον καταρράκτη Λεπίδα ο οποίος μαζί με τον καταρράκτη του Τραχωνίου (Λιβαδίτη) είναι οι μεγαλύτεροι της οροσειράς της Ροδόπης. Τον καταρράκτη μπορούμε να τον προσεγγίσουμε με μονοπάτι 700 μέτρων που περνά μέσα από οξιές και δρυς και καταλήγει σε θέση θέας από όπου μπορούμε να απολαύσουμε το τοπίο.
Στην συνέχεια και μετά 4 χλμ. (31 χλμ. από Παρανέστι) υπάρχουν οι εγκαταστάσεις του Δασαρχείου Δράμας με λυόμενα οικήματα που συνθέτουν ένα πλήρες εργοτάξιο, αυτό του Λεπίδα. Αποτελεί λειτουργικό κέντρο όλων των δασικών δραστηριοτήτων, ενώ λειτουργεί και ως φιλόξενο καταφύγιο για τους επισκέπτες (πρέπει να προηγηθεί συνεννόηση με το Δασαρχείο Δράμας).
Από εδώ θα συνεχίσουμε την περιήγηση μας μέχρι το Μεγάλο Λιβάδι Λεπίδα, που απέχει 14 χλμ από το εργοτάξιο ή συνολικά 45 χλμ από το Παρανέστι. Το Μεγάλο Λιβάδι είναι ένα οροπέδιο, 12.000 στρεμ. σε υψόμετρο κατά μ.ο. 1500 μέτρων, καλυμμένο κυρίως από ποώδη βλάστηση, που το διατρέχουν πολλά ρέματα γι' αυτό και ο χαρακτηρισμός του ως "υγρό λιβάδι". Η βλάστηση χαρακτηρίζεται από την ποικιλία των αγριολούλουδων ενώ τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει φυσική δάσωση της περιοχής με δασική πεύκη. Εδώ εκτρέφονται 1000 περίπου βοοειδή ελευθέρας βοσκής, απ'όπου και το φημισμένο κρέας Παρανεστίου. Επίσης η περιοχή προσφέρεται για κατασκήνωση αλλά και περιήγηση χρησιμοποιώντας το πυκνό δασικό οδικό δίκτυο. Προσοχή για την επιστροφή καθώς η έξοδος από το μεγάλο Λιβάδι πρέπει να γίνει από τον δρόμο εισόδου αφού όλοι οι δρόμοι οδηγούν σε αδιέξοδο πριν τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Η διαδρομή για το Μεγάλο Λιβάδι είναι ευχάριστη αφενός γιατί περνάμε μέσα από υψηλά δάση οξιάς Και δασικής πεύκης αλλά και λόγω της θέας ενός καταρράκτη, 2 χλμ. πριν μπούμε στο λιβάδι. Στη θέση αυτή, όπου και η μοναδική στην περιoχή συστάδα ερυθρελάτης, το ρέμα Καμπά δημιουργεί τον ιδιόμορφο καταρράκτη Σκοτεινού ο οποίος κόβει κατακόρυφα το βράχο από τον οποίο πέφτει. Η επιστροφή από το Μεγάλο Λιβάδι θα πρέπει να γίνει από τον νότιο δρόμο που διέρχεται από την θέση Λυκόπουλο. Η διαδρομή προσφέρει θέα προς τις νότιες αλλεπάλληλες κορυφογραμμές.
Κατά την επιστροφή και πριν τα Διπόταμα θα συναντήσουμε την διασταύρωση απ'όπου ξεκινά ο δρόμος προς Παλιό Φυλάκιο, Τραχώνι και καταρράκτη Τραχωνίου (Λιβαδίτη). Από τη θέση του Παλιού Φυλακίου μπορούμε να ακολουθήσουμε ένα μονοπάτι 900 μέτρων που μας οδηγεί μέσα από ένα εντυπωσιακό βραχώδες τοπίο στη μεγαλύτερη και ωραιότερη παλιά γέφυρα της περιοχής. Ξεχωρίζει για την κομψότητα, την ομορφιά και την τελειότητα της κατασκευής της. Συνέδεε παλαιότερα τους οικισμούς Διποτάμων και Τραχώνιου.
Συνεχίζοντας την διαδρομή μας και μετά από 6 χλμ από το Παλιό Φυλάκιο, θα συναντήσουμε τον εγκαταλελειμμένο οικισμό Τραχώνι όπου ζουν πλέον μόνο δύο θερμιά κάτοικοι. Το χωριό εγκαταλείφθηκε κατά την κατοχή αφήνοντας μάλιστα μισοτελειωμένη την εκκλησία, που μαρτυρά πλέον ένα κομμάτι της ιστορικής διαδρομής του τόπου.
Μετά το Τραχώνι και σε διαδρομή 7 χλμ. ο δρόμος και στη συνέχεια μονοπάτι 300 μέτρων, μας οδηγεί στον καταρράκτη Τραχωνίου που λέγεται και καταρράκτης Λιβαδίτη. Πρόκειται για τον πιο εντυπωσιακό καταρράκτη της οροσειράς της Κεντρικής Ροδόπης, ύψους 35 μέτρων, με έντονο τοπίο που συνδυάζει τραχύ ανάγλυφο, πλούσια βλάστηση και νερό. Στο ευρύτερο χώρο υπάρχουν εγκαταστάσεις για περιήγηση, ανάπαυση και υπαίθριο γεύμα.
Η είσοδος αλλά και η αποχώρηση από την παρανέστια γη μπορεί και πρέπει να γίνει από το Παρανέστι, όπου εκτός των πρακτικών και αναγκαίων εξυπηρετήσεων μπορούμε να ενημερωθούμε για όλα τα σχετικά θέματα από το τοπικό Δασονομείο, το Δημαρχείο και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Πληροφόρησης. Επίσης να γνωρίσουμε την κοινωνική ζωή του Παρανεστίου αλλά και τα τοπικά προοόντα (ιδιαίτερα του τοπικού γυναικείου συν/σμού) και τελικά να μας μείνει αξέχαστη συνολικά, η επίσκεψη στην παρανέστια γη.








Σπήλαιο Αγγίτη ποταμού (Μααρά)


Tο σπήλαιο των πηγών του ποταμού Αγγίτη βρίσκεται στο Δ.Δ. Κοκκινογείων του Δήμου Προσοτσάνης, 25 χιλιόμετρα Β.Δ. της πόλης Δράμας.
Η ανακάλυψη του έγινε το 1978 από ομάδα Γάλλων σπηλαιολόγων σε συνεργασία με την Ελληνική Σπηλαιολογική εταιρεία και η μοναδικότητα του οφείλεται στις πηγές του ποταμού, στους νότιους πρόποδες του Φαλακρού όρους. Η ορμητική έξοδος του ποταμού στην ελεύθερη φύση πραγματοποιείται από μικρό σχετικά τοξοειδές άνοιγμα στη βάση ενός μικρού θολωτού σπηλαίου (αίθουσα του τροχού). Η αίθουσα αυτή που έχει διάμετρο 40 μέτρα και μέγιστο ύψος 15 μέτρα ήταν γνωστή λόγο του φυσικού ανοίγματος που έχει και αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης για τους σπηλαιολόγους οι οποίοι ενήργησαν υποβρύχια διάβαση και πέρασαν μέσα από ισχυρό "σιφώνι" μήκους περίπου 70 μέτρων στο κυρίως σπήλαιο.
Η λιθολογική σύσταση του Φαλακρού όρους (ασβεστόλιθοι) και η κλειστή λεκάνη του Κάτω Νευροκοπίου που βρίσκεται βορειότερα συντελούν στην απορρόφηση των υδάτων της βροχής και των χειμάρρων. Τα νερά αυτά στην διαδρομή τους δημιουργούν έναν επιμήκη αλλά όχι ευθύγραμμο καρστικό αγωγό που είναι το σπήλαιο. Η μορφολογική μελέτη του σπηλαίου έδειξε ότι κατά μήκος του κύριου άξονα ανάπτυξης του έχουν σχηματιστεί διευρύνσεις (αίθουσες) και στενώματα (σιφώνια), σταλακτικός διάκοσμος, ο οποίος μειώνεται από την είσοδο προς το εσωτερικό, και λίγοι - λόγω της ροής των υδάτων σταλαγμίτες, οι οποίοι αναπτύσσονται συχνά πάνω σε πεσμένους βραχόλιθους. Ο πυθμένας του σπηλαίου καλύπτεται από αποθέσεις ιλύος, αργίλου και άμμου, των οποίων το πάχος είναι πάνω από 10 μέτρα.
Μέχρι σήμερα έχουν εξερευνηθεί 10 χιλιόμετρα (8 χιλ. στην κεντρική αρτηρία και 2 χιλ. σε διακλαδώσεις ) από Γάλους σπηλαιολόγους ενώ έχουν χαρτογραφηθεί λεπτομερειακά Τα 2,5 χιλ. από Ελληνική επιστημονική ομάδα με την επίβλεψη του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
Ο σημερινός επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στα 500 πρώτα μέτρα του μοναδικού αυτού φυσικού μνημείου.
Η απώτερη προϊστορία στην περιοχή του σπηλαίοu αγγίζει τα 30.000 χρόνια πριν από σήμερα, σύμφωνα με τις απόλυτες χρονολογήσεις που έδωσε το εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής "Δημόκριτος". Η χρονολόγηση αφορά στον ανώτερο ανασκαφικό ορίζοντα της τομής που έγινε στο πλάι της τεχνητής εισόδου. Η ανασκαφή που γίνεται εκεί, από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας από το 1992, έφερε στο φως λίθινα εργαλεία και οστά ζώων (άλογα, ελάφια, δασύμαλλο ρινόκερο, μεγάκερο, μαμούθ.)
Στην αίθοuσα του τροχού στην αριστερή όχθη του ποταμού και σε ένα μικρό πλάτωμα (1ΟΧ12 μ. περίπου)διαμορφωμένο σε δύο βαθμίδες, ανακαλύφθηκαν λείψανα εγκαταστάσεων του τέλους της Νεολιθικής περιόδου, δηλαδή του τέλους της 3ης xιλιετίας π.Χ.
Δείγματα από τον εργαλειακό εξοπλισμό και τα οστά που προήλθαν από την ανασκαφική τομή εκτίθενται στο Μοuσείο Δράμας.
Απέναντι από τη νεολιθική εγκατάσταση ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί ο σωζόμενος από τις αρχές του 20ου αιώνα υδροτροχός. Ο αρχικά ξύλινος και μετέπειτα σιδερένιος υδροτροχός (διάμετρος 8μ.) μαζί με ένα μικρότερο (διάμετρο 4μ.) και με ένα σύστημα κτιστών αγωγών κάλυψε τις ανάγκες υδρεύσεως της περιοχής στο πρώτο μισό του 200υ αιώνα. Η δημιουργία ενός σύγχρονου δικτύου υδροδότησης από τα τέλη της δεκαετία του 1950 έθεσε τους τροχούς σε αχρηστία. Η διατήρηση και ανάδείξη των λαμπρών αυτών μνημείων προβιομηχανικής αρχαιολογίας είναι υποχρέωσή μας.
Στη δεξιά όχθη του Αγγίτη η εγκατάσταση αποίκων, που πρέπει να είχαν σχέση με τη Ρωμαϊκή πόλη των Φιλίππων, είχε αποτέλεσμα τη δημιουργία εκτεταμένου οικισμού και νεκροταφείων που δεν έχόυν ανασκαφεί ακόμη. Γι' αυτό ο χώρος που βρίσκεται δεξιά και αριστερά της τεχνητής εισόδου του σπηλαίου δεν είναι επισκέψιμος. Στην κορυφή του λόφου πάνω από τη φυσική είσοδο του σπηλαίου υπάρχει διπλός οχυρωματικός περίβολος. Η ασβεστόκτιστη αυτή οχύρωση, δέσποζε στο βορειοδυτικό τμήμα της πεδιάδας και έλεγχε περάσματα της περιοχής.
Μεγάλο επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει και η φυσική ομορφιά του περιβάλλοντος χώρου του σπηλαίου. Η πλούσια βλάστηση, στις όχθες του ποταμού, που αποτελείται από πλατάνια, ιτιές, λεύκες κ.α., δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να απολαύσουν μοναδικές στιγμές ηρεμίας και ξεκούρασης.
"Η όψη (του περιβάλλοντος χώρου) άλλαξε αμέσως μόλις ανακαλύψαμε τα βράχια που σχημάτιζαν τη σπηλιά. Μια δροσερή σκιά μας περιτύλιγε: Νερά διάφανα που κυλούσαν
ήσυχα, μια θέα ανεμπόδιστη στα αριστερά μας, ανάμεσα σε χαμηλούς λόφους που πλαισίωναν το ποτάμι, απότομα βράχια σκεπασμένα με φυτά και θάμνους...
Η είσοδος της σπηλιάς είναι ορατή μόνο όταν πλησιάσει κανείς. "Όγκοι από γκριζωπό μάρμαρο, κομματιασμένοι προφανώς από σεισμούς, έφραζαν όλα τα περάσματα. Συρθήκαμε πάνω στα χέρια μας για να μπούμε. Το θέαμα όμως που μας προσφέρθηκε μας αντάμειψε για το μόχθο.
Από το βάθος της σπηλιάς ξεπηδά νερό διάφανο που κύλα σ' ένα στρώμα άμμου,στην αρχή χωρίς θόρυβο... Αρχίζει να σιγομουρμουρίζει μόλις φτάσει έξω. Σε μια κοιλότητα κάτω από ένα άνοιγμα από το οποίο μπαίνει φως μυστηριακό, διακρίναμε ερείπια από αρχαία κατασκευή..." (M.E.M. Cousinery, Voyage dans la Macedoine, Paris 1831)




[url=http://upload4.postimage.org/495227/photo_hosting.html][img]
http://upload4.postimage.org/495227/maaras1.jpg[/img][/url]



Παρθένο Δάσος Φρακτού


Το "Παρθένο Δάσος", το μοναδικό αυτό εργαστήρι της φύσης, το πασίγνωστο για την επιστημονική του αξία, βρίσκεται στη θέση "Φρακτό" του δάσους του Παρανεστίου του νομού Δράμας, στο βορειότερο άκρο της Ελληνικής Κεντρικής Ροδόπης, σε απόσταση 100 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη της Δράμας και σε υψόμετρο 1.500-1.950 μ. Καταλαμβάνει έκταση 8.500 στρεμ. περίπου και η γενική του έκθεση είναι νότια.
Από το 1980 έχει ανακηρυχθεί "Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης" και έκτοτε τελεί υπό καθεστώς ειδικής προστασίας.
Η αρχική ανακάλυψη παρθένων εκτάσεων (5.500 στρεμ.) και η υπόδειξη και ο προσδιορισμός για πρόσβαση τους έγιναν από τη Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αργότερα τέθηκαν εκτός δασικής διαχείρισης και άλλες συστάδες, έκτασης 2.700 στρεμ., γύρω από τις ήδη προστατευόμενες, που προσομοιάζουν με αυτές.
Η επιστημονική αξία του παρθένου δάσους του Παρανεστίου για τη μελέτη και έρευνα της φυσικής αναγέννησης και εξέλιξης της δομής του δάσους, κάτω από εντελώς φυσικές συνθήκες, είναι πραγματικά ανυπολόγιστη και παρουσιάζει πανευρωπαϊκό ενδιαφέρον. Ο ορισμός "Παρθένο Δάσος" έχει γίνει αντικείμενο ποικίλουσας διατύπωσης εκ μέρους Ευρωπαίων επιστημόνων από τα μέσα του περασμένου αιώνα (Seidel, 1848) ως πολύ πρόσφατα από τον Leipundgut (1982), ο οποίος όρισε ότι "Παρθένο Δάσος είναι το δάσος εκείνο του οποίου η βλάστηση, η μίξη και η δημιουργία εξαρτώνται αποκλειστικά και μόνον από φυσικούς, σταθμικούς και οικολογικούς παράγοντες. 'Ετσι μπορεί να θεωρηθεί ως φυσικό εργαστήρι που στο μέλλον θα παίρνει όλο και μεγαλύτερη αξία, καθόσον θα αυξάνει η σημασία της έρευνας του περιβάλλοντος",
Από τους περισσότερους ερευνητές τα παρθένα δάση διακρίνονται στα πραγματικά ή πρωτογενή, που είναι εκείνα που η όλη τους εξέλιξη έμεινε έξω από ανθρωπογενείς επιδράσεις και στα λεγόμενα παρθένα ή δευτερογενή, που έχουν κάποτε υποστεί ανθρωπογενείς επιδράσεις, οι οποίες όμως δεν άφησαν εμφανή ίχνη.
Το παρθένο δάσος Φρακτού είναι μικτό δάσος οξιάς, ελάτης, ερυθρελάτης. Η δομή του χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ομήλικων μικρών και ανομήλικων ομοιόμορφων μεγάλων επιφανειών που βρίσκονται σε διαφορετική φάση εξέλιξης, η οποία ονομάζεται κηπευτοειδής. Οι φάσεις που εναλλάσσονται στο παρθένο δάσος του Φρακτού είναι: φάση της αναγέννησης, φάση της νεότητας, ώριμη φάση ή φάση του αρίστου, φάση του γήρατος, φάση της διάσπασης και κηπευτή φάση. Από αυτές κυριαρχεί η φάση του γήρατος που οδηγεί στη διάσπαση του δάσους.
Η φυσική αναγέννηση γίνεται σε μικρές επιφάνειες των 100-300 (400) μ2 και δεν παρατηρείται αλλαγή του δασοπονικού είδους σε μεγάλες επιφάνειες, σπανίως όμως και σε μικρές.
Εκτός από την οξιά, ελάτη, ερυθρελάτη που κυριαρχούν, υπάρχουν και άλλα δασοπονικά είδη, όπως: δασική πεύκη, σημύδα, τρέμουσα λεύκη, σορβιά, ιτιές, σφενδάμι και στο κατώτερο τμήμα του δρυς. Στην ποώδη βλάστηση απαντάται πλήθος κοινών και σπάνιων ειδών.
Η πανίδα του παρθένου δάσους ανεπηρέαστη και αυτή από ανθρωπογενείς επιδράσεις παρουσιάζει μεγάλη ποικιλότητα σε είδη,ελάφι. το αγριογούρουνο, το αγριοκάτσικο, ο λύκος. r αρκούδα, ο λαγός. η αλεπού, το φασσοπερίστερο. η φάσσα. ο δρυοκολάπτης ο κότσυφας. ο γερακαετός, ο σταυραετός κ. Χάρη στα μεγάλα σαρκοφάγα ζώα που ζουν στο παρθένο δάσος Φρακτού επιτυγχάνεται μια αυτορρύθμιση του πληθυσμού των άγριων ζώων, γεγονός στο οποίο οφείλεται η διατήρηση της σχετικής οικολογικής ισορροπίας του. Αντίθετα, τα παρθένα δάση της Ευρώπης κινδυνεύουν να χάσουν την οικολογική ισορροπία τους εξαιτίας της υπερβολικής αύξησης των θηραμάτων.
Το παρθένο δάσος του Φρακτού αναπτύσσεται και εξελίσσεται μέσα σε φυσικές και αδιατάρακτες από τον άνθρωπο συνθήκες, όπως επίσης και καταστρέφεται από φυσικά αίτια, όπως είναι η φωτιά από κεραυνούς, επιδημίες που προκαλούνται αΠ! έντομα κ.λπ.
Με τις μέχρι τώρα διοικητικές πράξεις η ευρύτερη περιοχή έχει χωρισθεί σε ζώνες:
Α ζώνη: Συστάδες παρθένου δάσους - απόλυτη προστασία.
Β ζώνη: Συστάδες εκτός διαχείρησης -είδη προστατευτικό καθεστώς. Απαγόρευση καρπώσεων, θήρας, βοσκής.
Γ ζώνη: Ευρύτερη περιοχή των 53.122 στρε. απαγόρευση θήρας, βοσκής.
Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί και μία άτυπη ζώνη που περιλαμβάνει τις απρόσιτες συστάδες του παρθένου όπου απαγορεύονται η θήρα, η βοσκή αλλά ουσιαστικά και οι καρπώσεις με σκοπό την απόλυτη προστασία του παρθένου δάσους και την προστασία της ευρύτερης περιοχής. Στις περιοχές αυτές επιτρέπεται μόνο η διεξαγωγή της επιστημονικής έρευνας.






ΕΠΑΡΧΙΑ ΚΑΤΩ ΝΕΥΡΟΚΟΠΙΟΥ


Η Επαρχία Κ. Νευροκοπίου που βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού Δράμας, έχει έκταση 872 χιλ. στρέμματα και πληθυσμό 8400 κατοίκων. Η περιοχή είναι γνωστή για τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα και για τα φημισμένα αγροτικά προϊόντα της (πατάτες, φασόλια). όμως Δεν είναι μόνον αυτά. Είναι και το χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού, ο παραδοσιακός οικισμός του Γρανίτη, το ιστορικό οχυρό Λίσε, οι τεχνητές λίμνες Λευκογείων και των Ποταμών, οι πανέμορφες διαδρομές μέσα στα δάση, οι παλιές εκκλησιές. Η μικρή απόσταση από τη Δράμα, μισή ώρα για το Νευροκόπι και μία ώρα για το δάσος σημύδας στη Μικρομηλιά, βοηθά το είδος εκείνο του τουρισμού που ξεφεύγει από τα καθιερωμένα πλαίσια των θερινών διακοπών. Δρόμος για το Κ. Νευροκόπι υπάρχει και από την πόλη των Σερρών, απ΄όπου μετά διαδρομή μιας ώρας σ΄ένα ορεινό και δασώδες περιβάλλον (άσφαλτος 60 χιλ.), ο επισκέπτης φτάνει στο Κ. Νευροκόπι.Το εκτεταμένο δίκτυο δασικών μονοπατιών καθώς και το Ευρωπαικό Μονοπατι Ε6 που διασχίζει κατα μήκος την Επαρχία, εξασφαλίζουν την απόλαυση του περιπατητή-περιηγητή και την άμεση επαφή του με μια φύση σε όλο της το μεγαλείο. Στο άμεσο μέλλον θα λειτουργήσει στη δίοδο Εξοχής, στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα, 10 λεπτά απο το Κ. Νευροκόπι ,Τελωνείο.